Bu tanımlamaları uzatmak mümkün. Filistin’i anlamak için çokça kitap okudum. Hem Türkiye’den hem de Filistinli birçok yazara başvurdum. Filistin ve Ortadoğu hakkında beni en fazla besleyen kitaplardan biri antisiyonist Yahudi yazar İlan Pappe’nin İletişim Yayınları’ndan çıkan Modern Ortadoğu Toplumsal ve Kültürel Bir Tarih isimli kitabı olmuştu. Bizde Ortadoğu maalesef hep savaşlarla anılıyor. Ortadoğu sanatıyla, edebiyatıyla, müziğiyle ilgilenen uzmanlarımız yok denecek kadar az. Bir toplumu anlamının yolunun edebiyatını, sanatını, müziğini yakından bilmekten geçtiğini düşünüyorum. Bunları bilmediğiniz, sadece tarihine aşina olduğunuz zaman yavan bir yaklaşımla karşı karşıya kalırız. Matrakçı Nasuh’u, Fuzuli’yi bilmeden Kanuni dönemini tam olarak anlamak mümkün değil.
Filistin’in en önemli entelektüellerinden Edward Said’den de çok şey öğrendim. Bir ziyaretinde kendini tutamayıp İsrailli askerlere attığı taşla yerini çok iyi belli eden bir insandı Edward Said. Müslüman değil, Filistinli bir Hristiyan’dı. Filistin davasının dünya çapında gündemde kalmasına büyük katkıları oldu. Batının doğuda bakışını Oryantalizm başlıklı kitabında ele aldı ve kitap hâlâ bu konudaki ilk başvuru kaynağıdır. Anıları, söyleşi kitaplarıyla hem doğuya dair hem de batı sanatlarına dair pek çok konuyu derinlikli bir şekilde öğrenmek mümkün Edward Said’den.
20 yıl önce aramızda ayrılan Edward Said için bir anma toplantısı düzenleniyor. 15 Aralık Cuma akşamı Zeytinburnu Kültür Sanat Merkezi’nde düzenlenecek bu toplantıda aynı dönemde yaşadığımız için çok şanslı olduğumuzu düşündüğüm Alev Alatlı, Yasin Aktay, Cevat Özkaya ve Selçuk Türkyılmaz, Asım Öz’ün moderatörlüğünde bir araya gelecek. Günü saati müsait olmayanların daha sonra bu panelin YouTube kaydını mutlaka izlemelerini şimdiden hararetle tavsiye ederim.
Amerika’da sanat dünyasından önemli sesler her geçen gün Filistin’in yanında olmaya artarak devam ediyor. Geçtiğimiz günlerde bir grup sanatçı ABD’nin İsrail’e askeri yardım sağlamasını protesto etmek amacıyla çalışmalarını Kongre’den fon alan Ulusal Sanat Galerisi’nden [National Gallery of Art] çekiyor. Sponsorlar, yazarların ateşkes çağrısı yapmayı planladıklarını öğrendikten sonra geçen ay Ulusal Kitap Ödülleri [National Books Awards] töreninden çekildi. Amerika’da birçok edebiyat etkinliği ya ertelendi ya iptal edildi. Müzeler birçok batı ülkesinde Filistin yanlısı protestoların mekânı haline geldi. Her gün bir başka sanatçı grubu açık mektup yayınlıyor, Filistin’in yanında İsrail’in karşısında olduğunu belirtiyor. Şüphesiz bunlar batıda ciddi kamuoyu oluşmasına ve bu oluşan kamuoyunun da devlet yöneticileri üzerinde bir baskı oluşturmasına neden olacağına inanıyorum.
