İnsanlığı Helâke Götürenler
Hasan-ı Basrî [rahmetullahi aleyh] şöyle demiştir: Şu dünyada insanlar beş kısımdır:
• Âlimler. Onlar peygamberlerin vârisidir.
• Zâhidler. Dünya sevgisinden yüz çevirip ibadetle meşgul olanlar, bunlar da insanlara yol gösteren kimselerdir.
• Gaziler. Onlar Allah Teâlâ’nın yeryüzündeki kılıcıdır.
• Dürüst tüccarlar. Onlar Allah’ın yeryüzündeki emini, muhafızıdırlar.
• Devlet reisleri. Onlar da halkın gözeticisi ve koruyucusudurlar.
Âlimler açgözlü olup sadece mal toplamakla uğraştıkları vakit kime uyulur?
Zâhidler insanlardan bir şeyler istedikleri, dünyaya rağbet ettikleri vakit kim yol gösterir, kime tâbi olunur?
Gaziler, Allah yolunda cihad edenler riyakâr olduğunda -ki riyakârların ameli kabul olmaz- kim düşmana karşı muzaffer olur?
Tüccarlar hain olduğunda kime güvenilir ve razı olunur?
Devlet adamları zulmettiği vakit halkı kim koruyup gözetir?
Allah’a yemin ederim ki, ancak kendi çıkarları için güzel sözlerle insanları kandıran âlimler, dünyaya rağbet eden zâhidler, riyakâr gazi ve mücahidler, hain tüccarlar ve zalim hükümdarlar yüzünden insanlar helâk olur.