Tövbenin Sıhhatinin Alameti
Tövbede niyet ve kasıt çok önemlidir. Tövbenin sıhhatinin alameti, kalbin yumuşaklığı, gözyaşının çokluğudur. Günah işlemeye azmeden kimsenin tövbesi yalancı tövbesi olur.
Büyük müfessir Fahreddin er-Râzî’nin beyanına göre tövbenin maksadına üç şeyle ulaşılır:
1. Meydana gelen hatayı ve zararı anlamakla,
2. Bu zarara üzülüp pişmanlık duymakla,
3. Bu üzüntü içinde tövbe etmekle.
Buna göre tövbe, geçmişe pişmanlık, gelecekte günah işlememeye söz vermek, geçirmiş olduğumuz farzları/borçları kazâ etmek, ödemek, hakkını çiğnemiş olduğumuz insanların hakkını vermek, vücudunda haramdan hâsıl olmuş etleri eritmek, haram lokma yememektir.
Gözü tanede olan kuşun, ayağı tuzaktan kurtulmaz
Gökyüzünün sonsuzluğunda özgürce uçan kuşu avcının eline düşüren ne tuzaktır ne de yem. Onun içindeki arzudur. İnsanlar da nefislerini terbiye etmezse, gün gelir küçük bir arzuya can ve mallarını kurban ederler. İçimizdeki arzular sınırsızdır. Onları doyurmak mümkün olmayacağına göre, denetim altına almalıyız.