Anayasa Mahkemesi: “Can Atalay’ın milletvekilliğinin düşürülmesini yok hükmünde”
Türkiye İşçi Partisi Hatay Milletvekili olarak seçilen Can Atalay’ın milletvekilliğinin düşürülmesi üzerine Can Atalay, CHP Genel Başkanı Özgür Özel ve diğer milletvekilleri tarafından Anayasa Mahkemesine yapılan başvuru kararı Resmi Gazete’de yayımlandı. Başvuru dilekçeleri ve ekleri ile Raportör Burak Fırat tarafından hazırlanan raporlar Anayasa Mahkemesi tarafından incelendi. Mahkeme tarafından Anayasa’nın 84’üncü maddesinin ikinci fıkrası gereğince kesinleşmiş bir mahkumiyet bulunmadan milletvekilliğinin düşürülmesinin mümkün olamayacağı ve TBMM Genel Kuruluna bildirimde bulunulmasının hukuki sonuç doğurmayacağı ifade edildi. Kararda TBMM Genel Kurulunun 30.01.2024 tarihli 54’üncü birleşiminde Genel Kurulun bilgisine okunmak suretiyle sunulan yazıda yer verilen İstanbul 13’üncü Ağır Ceza Mahkemesinin 27.12.2023 tarihli ek kararının bir mahkumiyet kararı değil, Anayasa Mahkemesinin 21.12.2023 tarihli bireysek başvuru kararının, daire tarafından değerlendirilmesi için dosyanın anılan daireye gönderilmesine ilişkin karar olduğu belirtildi.
“Anayasa Mahkemesinin ihlal kararları yol gösterici veya tavsiye mahiyetinde kararlar olmayıp bağlayıcı ve ilgili otoritelere takdir alanı bırakmayan kararlardır”
Ayrıca kararda Anayasa Mahkemesinin ihlal kararları sonrasında ihlale yol açan kararın ortadan kaldırılmasının anayasal zorunluluk olduğu vurgulanarak, “Anayasa Mahkemesince Anayasa’yı ihlal ettiği tespit edilen yargısal kararı mahkemeler dahil hiçbir kamu otoritesi esas alamaz ve Anayasa’ya aykırılığı sabit olan karara hukuken geçerlilik tanınamaz. Anayasa Mahkemesinin ihlal kararları yol gösterici veya tavsiye mahiyetinde kararlar olmayıp bağlayıcı ve gereğinin yapılması konusunda ilgili otoritelere takdir alanı bırakmayan kararlardır. Bu kapsamda Anayasa Mahkemesinin ihlalin kaynağı olarak tespit ettiği önceki kararın kaldırılması hususunda derece mahkemelerinin herhangi bir takdir yetkisi bulunmamaktadır. Sadece mahkemeler değil ihlal sonucunun oluşmasına yol açan veya ihlalin giderilmesi sürecinde etkin konumda bulunan diğer kamu otoriteleri de ihlal kararının gereğini yerine getirmek, ihlali gidermek ve ihlalin sürmesini önlemekle yükümlüdür” ifadelerine yer verildi. Söz konusu kararın yasama organı yönünden bağlayıcı nitelikte olduğuna dikkati çekildi ve kararın bir örneğinin TBMM’ye gönderilmesine hükmedildi.
Kararın hükmünde ise, “TBMM Genel Kurulu’nun 31.07.2024 tarihli 54’üncü birleşiminde Yargıtay 3’üncü Ceza Dairesi’nin 03.01.2024 tarihli ve E.2023/12611, Değişik İş. 2024/1 sayılı kararının ekte gönderildiğine dair anılan Daire Başkanlığı yazısının okunması suretiyle Hatay Milletvekili Şerafettin Can Atalay’ın milletvekilliğinin düşmesinin yok hükmünde olduğunun tespitine ve Anayasa’nın 85. maddesi uyarınca iptaline karar verilmesi talebi hakkında karar verilmesine yer olmadığına, Kadir Özkaya, İrfan Fidan, Muhterem İnce ve Yılmaz Akçil’in karşı oyları ve oy çokluğuyla 22/2/2024 tarihinde karar verildi” ifadeleri kullanıldı.